قناری جان نیچون چوخلو غمگین سن
قناری جان نیچون چوخلو غمگین سن
منم قلبیم کیکین سنده یفقین در فکر تسکین سن
قناری جان غموندن یاخشه درکیم وار
باشیوندا اوچما فکرون وار
اوچوپ قاشماخ ارا اشماخ
دورگنیدن دوروییدناوزاخلاشماخ
قناری جان چوخ ایستردیم اوچایدون سن
اوجایرلرده سیرادمیش قانادلاروناچایدون سن
اوجایردن اوجا فریادیلان فریادادیدون کاش
هامه نامرد لرین رویالرین برباد ادیدون کاش
که ای سیزلر مین لر گجه یلدا سیزه لای لای چالبده
سیز یوخلایب سیز دوریزه دوشمن الیبده
یاتان لار خواب غفلتده
یاتیپ قالدیز جهالتده
چکین سیز ال بو عادتدن
دورین خواب جهالتدن
دورین خواب جهالتدن
شیخ محمد خیابانی
شیخ محمد خیابانی
شیخ محمد، فرزند حاجی عبدالحمید، بازرگانی اهل خامنه بود. او پس از تحصیل فقه و اصول تا نزدیک مرحله اجتهاد، هیئت و نجوم را آموخت. مدتی نیز حکمت و طبیعیات و تاریخ و ادبیات تحصیل کرد. عموی او توسط قزاقهای تزاری کشته شده بود و او خود، روحانی مسجد جامع تبریز بوده‌است.
زندگی شیخ محمد خیابانی پس از پیروزی مشروطه در سال ۱۲۸۵ ش، با تأسیس انجمن ایالتی در تبریز، وارد مرحله تازه‌ای گردید و در جریان محاصره تبریز، در دفاع از شهر نقش مهمی ایفا کرد. در زمان خیابانی اوضاع ایران، به خاطر دخالت‌های بیگانگان از جمله روسیه، انگلیس و آلمان، آشفته بود. پس از خلع محمدعلی شاه از سلطنت، خیابانی در سی سالگی به عنوان نماینده مردم تبریز راهی دوره دوم مجلس شورای ملی گردید. او به نمایندگی مجلس چهارم نیز انتخاب شد ولی هرگز نتوانست در آن مجلس شرکت کند.
دلیل اصلی قیام آن بود که وثوق‌الدوله برای تصویب قرارداد نیاز به مجلسی یکدست داشت ولی خیابانی موفق شده بود علی‌رغم اعمال نفوذ وثوق، شش نفر از اعضای حزب دموکرات آذربایجان را به مجلس بفرستد. وثوق تصمیم گرفت ابتکار عمل را بدست بگیرد و حزب دموکرات را غیرقانونی اعلام نمود. همین امر موجب آغاز قیام گردید.
وی در دو روز این قیام که از ۱۷ فروردین ۱۲۹۹ شمسی، آغاز شد، نهادهای دولتی تبریز را به تصرف خود درآورد و شهر را از دست دولتیان خارج ساخت. قیام بیش از پنج ماه ادامه داشت. او دولت آزادیستان را تاسیس کرد. مخبرالسلطنه هدایت به ولایت آذربایجان منصوب گردید. به فرمان مخبرالسلطنه فرستاده ویژه مشیرالدوله، صدراعظم وقت، قزاق‌ها قیام‌گران را منکوب نمودند. خیابانی که انتظار درگیری با مخبرالسلطنه که از مخالفان قرارداد بود را نداشت، غافلگیر شد و حکومت وی بر آذربایجان تنها ظرف سه ساعت در دوشنبه ۲۲ شهریور ۱۲۹۹ برابر با ۲۹ ذیحجه ۱۳۳۸ق پس از درگیری و دخالت قزاق‌ها به شکست انجامید. شیخ محمد خیابانی نیز در در خانه یکی از دوستانش کشته شد.
هر عاشق اولان عشقه گرفتار اولابیلمز
هر عاشق اولان عشقه گرفتار اولابیلمز
هر خورما ساتان میثم تمار اولابیلمز
مخلوق خداوند اوزونه اولمیان عاشیق
حق عاشقه تک صاحب ایثار اولابیلمز
دونیا مالونا شهرتینه وورقون اولانلار
انفاق ایلهمز طالب دیدار اولابیلمز
ماموره اگر رشوه یماخ اولماسا عادات
مظلوملارین قاننه ظالم سورا بیمزا
میمون تکین هر سوزه تقلید ایلینلر
اندیشه ادیب صاحب افکار اولابلمز
نییه سن ساچلاریوی مندن آخی گیزله دیسن ؟؟
اولمویا شوخلوق اوچون سنده چچل سن گوزلیم
سنین عشقیندن اوزاق گزمه رم من حتی اگر
او کامان قاشلاریوینان منی دَل سَن گوزلیم
الرم جانیمی قوربان سنه تای نازلی یارا
اگر کی بوسه اوچون بیر قوناق گَل سن گوزلیم
ائلیمین اوبامین سازینا بندم
ائلیمین اوبامین سازینا بندم
ظولمه باش اَیمی‌ین قئزینا بندم
گورمه‌لی قئشینا یازینا بندم
الدوزلار ایچینده دان اولدوزویام
افتخاریم بو دور آذر قئزییام
بینامی قویوبدور عشقیله آنام
اویره‌دیب ائلی مین دردینه یانام
اولکه‌می عزتیم شرفیم سانام
الدوزلار ایچینده دان اولدوزویام
افتخاریم بو دور آذر قئزییام
کوکومو قازمالار، قورودا بیلمز
اوزگه‌لر دیلیمی اونودا بیلمز
سوزو دوشونمی‌ین، بونودا بیلمز
اولدوزلار ایچینده دان اولدوزیام
افتخاریم بو دور آذر قئزییام
قوربانام آدینا آذربایجانین
یورغون اولادینا آذربایجانین
ائل چاتسین دادینا آذربایجانین
الدوزلار ایچینده دان اولدوزویام
افتخاریم بو دور آذر قئزییام
عهد ایلمیشم سن کیمی بیر یاریم اولایدی
عهد ایلمیشم سن کیمی بیر یاریم اولایدی
اؤپم بوخوقیندان او منیم کاریم اولایدی
اولماز بئله قامت بئله گردن بئله سیما
به به نه دئیم شوکری خودانین کرمینه
نذر ائیله میشم کونلومو زولفویله آلان گؤن
قوربان اله ییم گوشه ی چشمینده کی خاله
اولماز بئله قامت بئله گردن بئله سیما
به به نه دئیم شوکری خودانین کرمینه
ای خوش اول مست که بیلمه زغم عالم نه ایمیش
ای خوش اول مست که بیلمه زغم عالم نه ایمیش
نه چکر عالم اوچون غم نه بیلیر غم نه ایمیش
بیر پری سلسله عشقینه دوشدوم ناگه
شیمدی بیلدیم سبب خلقت آدم نه ایمیش
واعظ اوصاف جهنم دئیر ای اهل ورع
وار اونون مجلسینه بیلکی جهنم نه ایمیش
اوخی کوکسیمدن اوتوب قالمیش ایمیش پیکانین
آه بیلدیم سبب آه دمادم نه ایمیش
ای فضولی مزه ی ساقی و صهبا بیلدین
توبه قیل تا بیله سن زرق و ریا هم نه ایمیش
امشب ای ماه به درد دل من تسکینی ...
آخر ای ماه تو هم درد من مسکینی
کاهش جان تو من دارم و من می دانم....
که تو از دوری خورشید چها می بینی
تو هم ای بادیه پیمای محبت چون من.....
سر راحت ننهادی به سر بالینی
هر شب از حسرت ماهی من و یک دامن اشک....
تو هم ای دامن مهتاب پر از پروینی
همه در چشمه مهتاب غم از دل شویند....
امشب ای مه تو هم از طالع من غمگینی
که توام آینه بخت غبار آگینی
امشب ای ماه به درد دل من تسکینی ...
آخر ای ماه تو هم درد من مسکینی
کاهش جان تو من دارم و من می دانم....
که تو از دوری خورشید چها می بینی
تو هم ای بادیه پیمای محبت چون من.....
سر راحت ننهادی به سر بالینی
هر شب از حسرت ماهی من و یک دامن اشک....
تو هم ای دامن مهتاب پر از پروینی
همه در چشمه مهتاب غم از دل شویند....
امشب ای مه تو هم از طالع من غمگینی
که توام آینه بخت غبار آگینی
من آزربایجانام ، آزربایجانام
من آزربایجانام ، آزربایجانام
یارالی توپراغام یارادیر سینم
آغ بیر گؤیرچینم باریشیق قوشو
اووچولار الین دن یارالی یام من
ایکی قانادیم وار اوچا بیلمیرم
بیری یارالی دیر
بیری باغلی دیر
من آزربایجانام دوستلوق دونیاسی
من آزربایجانام باریشیق سسی
دیلیمی کسیب لر قاداقدان منیم
بیر اوغول آناسین دوغرایان کیمین
آراز قیلینج لاییب سینه دن منی
یارالی توپراغام یارام قان وئریر
سانکی آنا قوجاغیندا بیر کؤرپه کیمی
یارالی قاراباغ، بالام جان وئریر
دوشمنلر الینده اسیردی بالام
جان وئریر قاراباغ یامان جان وئریر
ایگید بیر اوغلوم وار آدی قاراداغ
اون سککیز ماحاللی آدلی سانلی دیر
اودا اسیر دوشموش اودا اسیردیر
اونوندا چوخداندیر قوللاری باغلی
اونوندا آرازدان یوللاری باغلی
قاراباغ-قاراداغ حسرت داستانی
یارالی توپراغام آذربایجانام
سینمده یارا وار تام آراز بویدا
آغ بیر گؤیرچینم یارالانمیشام
هر زامان-هر زامان یارام تازادیر
تاریخلر بویونجا من یارالی یم
کؤهنه یارالاریم تازا قان وئریر
یاریم او تایدادیر- یاریم بو تایدا
سئوگیم او تایدادیر یاریم او تایدا
حسرت چلنگیمی آلان اولمادی
سولدو اللریمده چیچک لر منیم
هاراییم بوغولوب ایچیمده منیم
محو اولوب اوره کده مینلرجه آرزوم
آرزوسو گؤزونده قالان لاردانام
ایکی قانادیملا اوچا بیلمیرم
ایکی یه بؤلونن آزربایجانام
سینه سی آل - قانلی آزربایجانام.
